|
|
|
Cebir Biliminin Kurucusu | ||
| Ebu Abdullah
Muhammed bin Musa El-Harezmi, Özbekistan'da doğdu. Doğum
tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Hayatı hakında çok fazla bilgi
bulunmamaktadır. Batı bilim dünyasında en sürekli, en derin etkiler
bırakmış matematikçi olarak tanınmıştır.
El Harizmi'nin en çok ilgi gören eserleri Kitabü'l muhtasar fi'l Cebr ve'l Mukabele ve Kitabü'l muhtasar fi Hisabü'l Hindi dir. Harizmi, doğu bilim dünyasında cebir
ilmine ilişkin ilk eser yazan kişidir. Bu bilim dalı daha önce az çok
işlenmiş ve kısmen geometriden ayrı bir ilim dalı olmaya başlamıştı.
Birinci dereceden denklemler çözülebiliyordu, hatta hesaplama metodlarıyla
ikinci dereceden denklemlere çözüm bulunuyordu. Fakat henüz ikinci derece
denklemlerin köklerini bulma yöntemi geliştirilmemişti. Harezmi'nin Denklem Grupları El Harizmi, adı geçen eserinde denklemleri iki grupta toplamaktadır: Birinci grupta, çözümleri derhal bulunabilen bizim bugünkü sembollerle ifade edersek x^2 = ax x^2 = n ax = n şeklindeki denklemlerdir. Bunların çözüm kurallarını gösterdiktren sonra El- Harizmi ikinci denklem grubuna geçer x^2 + ax = n x^2 +n = ax ax + n = x^2 Ve bunların çözümünü bugün bildiğimiz metodla yapar
|
Bu kitapta ayrıca,
ikinci dereceden denklemlerin hangi durumlarda iki kökünün , hangi
durumlarda çift kökünün olacağını ve hangi durumlarda denklemin reel kökü
olamayacağını çok açık bir şekilde belirtmiştir. Bu kuralları bir öğretmen
yeteneğiyle ortaya koyduktan sonra El Harizmi , bu kuralları geometrik
olarak ispatlamıştır.
Harizmi'nin bu eseri matematik tarihi
bakımından çok önemli gelişmelere dayanak ve başlangıç olmuş 600 yıldan
biraz daha fazla (15. y.y. sonuna kadar) matematik öğretimi için temel
sayılmıştır. Eser, Endülüs medreseleri aracılığıyla Batı'ya geçmiştir. İlk
Latince çevirisi 1183'te yapılmıştır. Roger Bacon, Fibonacci gibi
bilim adamaları eseri hayranlıkla incelemişler, ve kendi öğretilerinde bu
eserden faydalanmışlardır. 1486 yılında Leipzig Üniversitesi'nde
okutulmaya başlanmıştır. El Harizmi matematiğin yanısıra astronomi ve coğrafya ilimlerinde de eserler vermiştir. Astronomik cetvellerle ilgili kitaplar yazmış ve bu eserler 12. y.y. da Latince' ye çevrilmiştir. Bunu yanısıra Ptolemy'nin coğrafya kitabını düzeltmelerle yeniden yazmış, 70 tane bilim adamıyla birlikte çalışarak 830 yılında bir dünya haritası çizmiştir. Dünyanın çevresini ve hacmini hesaplama çalışmalarında yer almıştır. Güneş saatleri, usturlaplar ve saatler üzerine yazılmış eserleri de vardır. El Harizmi
| |